اصول ارگونومی در رانندگی

زمانی كه در بدن خود احساس درد می كنیم، تمام جنبه های زندگیمان كه می توانند عامل درد باشند، را در نظر می گیریم. رانندگی فشار زیادی را به گردن و قسمت بالا و پایین پشت راننده وارد می كند و باید گفت كه تنها خودروهایی را استفاده كنید كه به طرز مناسبی در اتاق آنها جای می گیرید و می نشینید.

مقدمه: زمانی كه در بدن خود احساس درد می كنیم، تمام جنبه های زندگیمان كه می توانند عامل درد باشند، را در نظر می گیریم. رانندگی فشار زیادی را به گردن و قسمت بالا و پایین پشت راننده وارد می كند و باید گفت كه تنها خودروهایی را استفاده كنید كه به طرز مناسبی در اتاق آنها جای می گیرید و می نشینید. خودروهای كوچك معمولاً برای افراد قد بلند مناسب نیستند و صندلی كه برای سایرین مناسب می باشد، ممكن است برای آنها اندازه نباشند. امنیت، همواره از بیشترین اهمیت برخوردار است. هیچوقت تنظیم صندلی خود را طوری انجام ندهید كه دید شما را به جاده، آینه ها و پانل داشبورد محدود گرداند یا به اصطلاح ارگونومیك نباشد.

تنظیم مناسب صندلیها: راحت ترین راه برای تنظیم صندلی خودرو این است كه با یك صندلی شروع كنیم كه در وضعیت نامناسبی قرار گرفته و آن را به حالت صحیح درآوریم. ابتدا صندلی را به عقب فشار می دهیم و بعد نشیمن آن را تا حد امكان به كف خودرو قرار دهید و قسمت عقب صندلی را بین 30 تا 40 درجه خم كنید.

- صندلی را آنقدر بالا بیاورید تا بتوانید به راحتی جاده و پانل داشبورد راننده را ببینید و نشیمنگاه شما در ارتفاع زانوهایتان قرار گیرد.

- اگر در این وضعیت احساس می كنید كه باز هم صندلی شما پایین است، یك بالش یا یك قطعه گوه ای شكل به نشیمن صندلی اضافه كنید. این امر باعث كاهش لرزشها و ارتعاشات وارده از طرف جاده نیز می گردد كه در برخی اوقات باعث صدماتی نیز شده است. اطمینان پیدا كنید كه این كار باعث بالا رفتن شما نشود، چون شما باید سر خود را به پایین یا به كناره ها خم كنید. 

- نشمینگاه صندلی را به جلو برانید تا پای شما به راحتی روی پدالها قرار گیرد و كاملاً بتوانید پای خود را روی پدالها فشار دهید، بدون اینكه پشت خود را از پشتی صندلی خود جدا كنید و به جلو خم شوید.

- پشتی صندلی را آنقدر جلو بیاورید كه زاویه پشت شما با سطح افق 100 تا 110 درجه باشد. این امر باعث كاهش فشار روی دیسك كمر و قسمت پایینی پشت شما می گردد. پشت سری صندلی را طوری تنظیم كنید تا در وسط سر شما قرار گیرد. نشمین صندلی را تنظیم كنید تا پشتی صندلی بدن شما را حمایت كند و احساس راحتی كنید.

- نشیمن صندلی را آنقدر زاویه دهید تا به طور كامل كمر شما را بدون اعمال فشار به نقاطی خاص و بدون برخورد با پشت زانوی شما حمایت كند. اگر به پاهای شما فشار وارد گردد، جریان خون در پاهای شما متوقف می شود و باعث ناراحتی در زانوهای شما خواهد گردید.

- به جای اینكه صندلی خود را با موقعیت كمربند ایمنی تنظیم كنید، كمربند ایمنی را با صندلی خود تنظیم نمایید.

- فرمان را پایین بیاورید تا دسترسی به آن راحت شود و آرنجهای شما به راحتی به سمت بالا و جلو حركت كند و تنش روی گردن و پشت شما به حداقل برسد. 

- اكنون آینه های جانبی و آینه عقب را تنظیم كنید. اگر بدن شما به صورت ناخواسته شروع به خم شدن نماید و یا در وضعیت نامناسبی قرار گیرد، احساس خواهید كرد كه انگار آینه ها به تنظیم مجدد نیاز دارند و همین امر كلیدی برای این است كه شما به عقب تكیه دهید.

- تنظیمات بهینه را در صورت لزوم انجام دهید.

برای تغییر محلهای استرس و فشار در بدن خود، گاه و بیگاه تنظیمات فرعی را روی وضعیت نشستن خود انجام دهید و مطمئن شوید كه بدن شما در وضعیت ایمن و مناسبی قرار گرفته است. وضعیت گرفتن فرمان را در برخی اوقات تغییر دهید. به هیچ وجه از خودرو به عنوان دفتر كار خود استفاده نكنید. استفاده از لپ تاپ در روی صندلی كناری باعث چرخش ستون فقرات می شود. خم شدن برای تكمیل برگه های اداری باعث می شود كه گردن شما به سمت جلو و در وضعیتی ناامن خم باشد. از گذاشتن وسایل خود در روی صندلی عقب یا جیب های پشت صندلی خودداری كنید، چرا كه دسترسی به وسایل و یا برداشتن آنها از روی صندلی عقب باعث چرخش ناهنجاری در بدن خواهد شد.

روشی كه شما فرمان را نگه می دارید نیز از اهیمت زیادی برخوردار است. به جای گرفتن غربیلك فرمان در موقعیت ساعتهای 2 و 10 دستان خود را كمی پایین تر آورده و در ساعتهای 3 و 9 و یا حتی پایین تر قرار دهید. هر زمان كه این كار را انجام می دهید، احساس راحتی در ماهیچه های شانه ها می كنید. در زمانهای دور زدن، از جلو بردن بدن و جا به جا كردن دستها برای نگه داشتن فرمان اجتناب كنید؛ برای مثال، قسمت بالای فرمان یا سمت راست فرمان را با دست چپ خود نگه ندارید. سعی كنید در تمام مدتی كه فرمان را گرفته اید، مچ دستان خود را صاف نگه دارید. قبل از خارج كردن وسایل از صندوق عقب، چند دقیقه بیرون از اتاق خودرو قرار بگیرید. همیشه قبل از نشستن در خودرو، كیف پول خود را از جیب پشتی شلوار خود بیرون آورید، چرا كه این امر باعث چرخش لگن و وارد آوردن فشار به قسمت پشت بدن می گردد. 

در زمان سوار شدن به خودرو، ابتدا روی صندلی بنشینید و سپس پاهای خود را وارد اتاق كنید. برای پیاده شدن از خودرو، ابتدا پاهای خود را از خودرو خارج سازید و سپس بلند شوید تا فشار به قسمت پایینی پشت و كمر كاهش یابد. هر از چند گاهی وقفه های مكرر در رانندگی ایجاد كنید و در مسافتهای طولانی، حداقل هر دوساعت یكبار از خودرو خارج شوید و حركات كششی انجام دهید. نحوه گرفتن فرمان برای مدت طولانی نه تنها برای پشت شما، بلكه برای دستان شما نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا كه ممكن است شما را به «سندرم تونل كارپال» دچار نماید. اگر سه دقیقه زودتر به مقصد خود رسیدید و بدن شما هنوز سخت و در ناك می باشد، به صورت مؤثر عمل نكرده اید.

 مترجم:

مهندس اشكان معصومی